A. Tunuliaqutaq
Nunaannarmi illuaraqarfinnut aalajangersakkat nunaannarmut Nuna tamakkerlugu pilersaarusiornermi malittarisassanik aammaluSisimiut Kommunerisimasaani Maniitsullu Kommunerisimasaani nunaannarmut pilersaarutaasunit marluusunit aallaaveqartinneqarput.
Nuna tamakkerlugu pilersaarusiornermi malittarisassat pilersaarutinillu nutaanngitsunit marluusunit kiisalu illuaraqarfinnut pilersaarusiorneq siumut isiginnittumik, nunap timaani soqutigisat, assigiinngitsut naleqqussarneqarnissaat siunertaavoq.
Uani ilaatigut taaneqarsinnaapput pinngortitamut soqutigisat, kulturikkut oqaluttuarisaanermut soqutigisat, sunngiffimmi aalisarnermut soqutigisat, inuutissarsiutigalugu piniarnermik aalisarnermillu soqutigisat, inuutissarsiutigalugu takornarialerinermik soqutigisat innuttaasullu sukisaarsaarnissamut soqutigisaat, soqutisat assigiinngitsut nassuiarneqarnerannut iserfissaq.
Illuaraqarfiit iluanni, sapinngisamik nunaminertat pinngortitatut isikkoqartinneqarnissaat illuaqqallu avinngarusimanissaat siunertaavoq. Taamalilluni nunaannarmiinnermik misigisimanissaq paariinnarneqassaaq.
B. Immikkoortoq pilersaarusiorfiusoq ullumikkut.
Inissisimanera
Nunaannarmi soqutigisat assigiinngitsut allat sapinngisamik naleqqussarniarlugit kiisalu kisarfiusinnaasut, imermik pilersuiffiusinnaasut sumiinneri, silamik anorimillu pissutsit tulluarnerpaaffiini illuaraqarfiit immikkoortinneqarput.
Immikkoortup ilarpassui nunaqarfikunik ilaqarput.Immikkoortoq kangerluup Sermilinguup kujataatungaanut sammisumi Kangaamiut eqqaani inissisimavoq.
Atorneqarnissaa
Immikkoortoq pilersaarusiorfiusoq ullumikkut illuaraqarfittut atorneqarpoq.
C. Siunertaq
Siunertaq tassaavoq;
__nunaannarmi soqutigisanit assigiinngitsunit akuerineqarsinnaasumik tulluartumik atorneqarnissaata qulakkeerneqarnissaa,
__nunaannarmiinnermik misigisimanerup paariinnarneqarluni illuaqqanut nunaminertanik qulakkeerneqarnissaa.
D. Imarisaa
Immikkoortup pilersaarusiorfiusup illuaqqat sumi sananeqarsinnaanerinik killilersuinernik tikkuussivoq.
Illuaqqat inissisimaffisaanik, annertussusissaanik, ilusilersugaanissaanik, illuaqqiornermi atortussat suut atorneqarnissaat aamma illuaqqat qanoq qalipaasersorneqarnissaat ilanngullugit malinneqartussanik aalajangersakkanik aalajangersaasoqarpoq. Nunaminertat sanaartorfiusussaanngitsut pillugit, teknikkikkut atortussanut avatangiisinullu il.il. aamma aalajangersaqarpoq.
E. Pilersaarutinut allanut attuumassutsit
Nuna tamakkerlugu pilersaarusiorneq
Immikkoortumik pilersaarusiornerup nuna tamakkerlugu pilersaarusiornermut sunniuteqanngilaq.
Pinngortitamik illersuineq pillugu inatsit
Nunaannarmut pilersaarut Pinngortitamik illersuinermik inatsimmik ilaavoq – Pinngortitamik illersuineq pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 29, 18. december 2003-meersoq. Inatsisip Kallaallit Nunaanni pinngortitap illersueqataaffigissavaa.
Illersuineq pissaaq uumassusileqarfiit piujuaannarnissaat tunngavigalugu, mianersornissamik tunngavissat naapertorlugit aamma inuit inuunerminni atugarisaat aammalu uumasut naasullu piujuaannarnissaat ataqqillugit.
Inatsisartut inatsisaanni pingaarnertut anguniagaapputt:
1) uumassusillit assigiinngitsut amerlassusiisa assigiinngiiaarnerisalu, tassunga ilaallutik uumassusillit kingornussisarnermut pisataat, uumasut aalajangersimasut, uumasut najugannaavi uumasoqarfiillu, illersorneqarnissaat,
2) uumassusileqarfinnik piujuaannartitsineq tunngavigalugu pisuussutinik uumassusilinnik iluaquteqarnissaq,
3) nunami nalillit pigiinnarnissaat paaqqutarinissaallu,
4) innuttaasut pinngortitami pisuussuteqaqisumi angalaarlutillu uninngaarsinnaanissaasa periarfissinneqarnissaat,
aamma
5) nunarsuarmioqatigiit pinngortitaq pillugu isumaqatigiissutaasa pisariaqarnera naapertorlugu Kalaallit Nunaanni inatsisiliornermi atuuttussanngortinneqartarnissaasa qulakkeerneqarnissaat.
Tamatuma saniatigut Inatsisartut inatsisaatigut makku qulakkeerinneqataaffigineqassapput:
1) nunami imaanilu uumasut nujuartat, naasut uumasuaqqallu isaannarmik takuneqarsinnaan-ngitsut inuiaqatigiinnillu kalaallinit pigineqartut kingornussisarnermut timiminni pisataasa inuiaqatigiinnut iluaqutissanngortinneqarnissaat,
aamma
2) pinngortitap inuillu peqqissusiisa uumassusillit kingornussisarnermut timiminni pisattamikkut allanngortitaasut iluaqutigineqarnerannut, atugaanerannut aqunneqarnerannullu atatillugu illersorneqarnissaat.
Asimi illersuutitut killigititat
Pinngortitamik illersuinissamut inatsimmi kapitali 8. §§ 25, 26, 29 aamma 30 naapertorlugit asimi illuaqqat pillugit tullinnguuttunik aalajangersaasoqarpoq:
Illoqarfiit nunaqarfiillu killeqarfiisa avataanni pinngortitami immikkut ittunit ataani taaneqartunit 100 meterinik qaninnerusumi illunik (illuaqqat piniariartarfiit oqquisarfiillu kiisalu takornarissanut sunngiffimmilu ornittakkat illuaqqat) inissiisoqassanngilaq, naasunik orpinnilluunniit ikkussuisoqassanngilaq, naatitsisoqassanngilaq kussiortoqaranilu imaluunniit allatigut nunap pissusia allanngortinneqassanani:
- Tatsit tarajuusumik imeqartut aamma tatsit tarajornitsuusut (Nunaannarmut pilersaarutip nunataani peqanngilaq).
__Kuuit eqaloqarfiit
__ Puilasut kissartut (Nunaannarmut pilersaarutip nunataani peqanngilaq)
Pinngortitamut illersuinissamut inatsit kommunip pilersaarusiorneqarneranut (nunaannarmut pilersaarummi) ungasissusiliinernut piumasaqaatinik aalajangersaanissanik allanik periarfissiivoq.
__ Piniariartarfiit oqquisarfiillu ataasiaakkat, kommunip pilersaarusiorneqarnerani (nunaannarmut pilersaarummi) aalajangersarneqarpat, sinerissamiit 100 meterinik qaninnerusumi inissinneqarsinnaapput.
__Takornarissanut sunngiffimmilu illuaqqat, kommunip pilersaarusiorneqarnerani aalajangersarneqarpat, sinerissamiit 100 meterinik qaninnerusumi inissinneqarsinnaapput, tatsiniillu tarajuusunit tatsinillu tarajornitsuniit, kuunnit eqaloqarfinniit puilasunillu kissartuniit 100 meterinik qaninnerusumi inissinneqarsinnaapput.
Qanganitsanut eqqaassutissat imaaliinnarlugit peerneqarsinnaanngitsut
Qanganitsat eqqaasutissat imaaliinnarlugit peerneqarsinnaanngitsut 1990 sioqqullugumeersut Kulturikkut eriagisassat eqqissisimatitaanerat pillugu Inatsisartut inatsisaanni ilaapput.
Tamanna isumaqarpoq;
Assaanerup nalaani qanganitsamik eriagisassamik imaaliinnarlugu peerneqarsinnaanngitsumik naammattuuisoqarpat sanaartortitsisup nassaarneq erngertumik Nunatta Katersugaasivianut nalunaarutigissavaa, suliarlu qanganitsamik eriagisassamik imaaliinnarlugu peerneqarsinnaanngitsumik attuisoq unitsinneqassaaq. Nunatta Katersugaasiviata aalajangissavaa qanganisarsiornikkut misissuinermik aallartitsisoqassanersoq
Timmissat pillugit nalunaarut
Timmissat pillugit nalunaarut 21. januar 2004-imeersup siunertarivaa timmissat atorluaanikkut illersuinerlu eqqarsaatigalugit oqimaaqatigiinnissaasa qulakkeerneqranissaat.Timmissat pitsaanerpaamik piaqqiorsinnaanerisa qulakkeernissaat anguniarlugu Timmissat pillugit nalunarummi § 8-mi tullinnguuttut aalajangersarneqarput:Timmissat piaqqiorfiiNalunaarummi matumani timmissat piaqqiorfigalugu ineqarfiattut paasineqassaaq timmissat imarmiut aappariikkuutaat ikinnerpaamik qulit piaqqiorfigisaat.
Imm. 2. Eqqarneq allatulluunniit pisariaqanngitsumik ajoqusersuineq timmissat piaqqiorfiinut ungasissutsit uku iluini inerteqqutaavoq:
1) 5000 meterit, timmissat piaqqiorfii appanit, appanit sigguttuunit, apparlunnit, appaliarsunnit, taateraanit, qaqullunnit imaluunniit oqaatsunit inigineqarpat.
2) 200 meterit, timmissat piaqqiorfiat qeqertaappat, qeqertaasaappat imaluunniit eqqarluuppat, miternit siorartuunit, miternit siorakitsunit, serfanit, qingalinnit, imeqqutaallanit imaluunniit naajanit allanit taateraajunngitsunit inigineqartoq.
Imm. 3. Imm. 2-mi aalajangersagaq apeqqutaatinnagu § 7 naapertorlugu mannissartoqarsinnaavoq.
Imm. 4. Imm. 2-mi aalajangersakkat apeqqutaatinnagit aqqutit nalunaarsukkat angallammik ingerlavigineqarsinnaapput.
Avatangiisinut tunngasut
Nunami, kuunni tatsinilu mingutsitsisoqaqqusaanngilaq. Avatangiisinut tunnasut piffissami sukkulluunniit pisumik inatsimmi atuuttumi ilaatinneqartuassapput.
Kommunimit eqqissisimatitat
Aalisarneq pillugu inatsisartut inatsisaat nr. 18, 31. oktober 1996-meersoq aamma Eqalunniarneq pillugu – Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 11, 18. juni 1997-imeersoq naapertorlugit kommunimi kuunni eqqissisimatitsinissamik aalajangersaasoqarsinnaavoq.
Eqqissisimatitsinernut atuuttunut kommunip aalisarnermut piniarnermullu immikkoortortaqarfia attavigiuk.
Kommunip pilersaarusiorneqarnera
Aalajangersakkat annikitsukkuutaat kommunip pilersaarusiorneqarnerani pingaarnertut alajangersakkanut isumassarsianullu tunngaviusunut naapertuupput.